Voortgang maatregelen Programma Gezonde Leefomgeving IJmond 2021-2025

Gemeente Velsen voert het Programma Gezonde Leefomgeving IJmond 2021-2025 uit samen met de IJmondgemeenten Heemskerk en Beverwijk. Met dit programma investeren de IJmondgemeenten in een betere luchtkwaliteit en daarmee in de gezondheid van de inwoners. Het programma bestaat uit verschillende maatregelen. Op deze pagina staat hoe ver het staat met de uitvoering van deze maatregelen.

Informatie bij de resultaten op deze pagina

Doel en opzet van Programma Gezonde Leefomgeving IJmond

Met Programma Gezonde Leefomgeving IJmond, voorheen Programma Gezondheid en Luchtkwaliteit, investeren de IJmondgemeenten in een betere luchtkwaliteit en daarmee in de gezondheid van de inwoners.

Via het programma willen de IJmondgemeenten in 2030 de advieswaarden voor luchtkwaliteit behalen die de World Health Organization (WHO) uitbracht op 22 september 2021.

De maatregelen in het programma richten zich op de belangrijkste bronnen van uitstoot waarop de gemeenten invloed hebben: bedrijven, woon- en leefomgeving, mobiliteit en scheepvaart.

Omgevingsdienst IJmond ondersteunt en faciliteert de IJmondgemeenten bij het uitvoeren van de maatregelen en rapporteert over de voortgang. Het meest recente rapport vormt de basis voor de tabel op deze pagina.

Met het uitvoeren en monitoren van de maatregelen geeft het Programma Gezonde Leefomgeving IJmond uitvoering aan de regionale visie op een gezondere leefomgeving IJmond en sluit aan bij de onderwerpen uit het Schone Lucht Akkoord. De doelen in Programma Gezonde Leefomgeving IJmond 2021-2025 zijn iets anders, namelijk ambitieuzer, dan die in het Schone Lucht Akkoord.

Gemeente Velsen ondertekende het Schone Lucht Akkoord

Op 13 januari 2020 ondertekende gemeente Velsen het Schone Lucht Akkoord (SLA), samen met het Rijk, 9 provincies en 34 andere gemeenten. Inmiddels hebben meer dan 100 gemeenten het akkoord ondertekend.

De ondertekenaars van het Schone Lucht Akkoord beloven om de luchtkwaliteit in Nederland blijvend te verbeteren. Zij werken toe naar de advieswaarden die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2005 bepaalde voor luchtkwaliteit in 2030 voor fijn stof en stikstofdioxide.

Andere maatregelen gemeente Velsen voor verbetering van luchtkwaliteit

Gemeente Velsen werkt naast het Programma Gezonde Leefomgeving IJmond op meer vlakken aan verbetering van de luchtkwaliteit. Zo hebben de provincie Noord-Holland, gemeente Beverwijk, gemeente Heemskerk en gemeente Velsen samen het ‘Programma Tata Steel 2024-2030: Een gezondere en veilige IJmond door een schoner en duurzamer Tata Steel’. Voor een gezondere en veilige leefomgeving in de IJmond is een brede aanpak nodig. In het kort zet het programma daarom in op:

Meer en intensiever toezicht
Aangescherpte vergunningen
Continu onderzoek naar de gezondheid en de leefomgeving
Betere monitoring
Betere communicatie met de omwonenden
Werken aan meer vertrouwen in de overheid
Nu doen wat nodig is voor de overgang naar een innovatieve en duurzame staalproductie

Daarnaast investeert gemeente Velsen onder andere (indirect) in schone lucht via het Lokaal Klimaatakkoord en via projecten die bijdragen aan duurzaamheid / groen.

Maatregelen van andere partijen, zoals de provincie, de industrie en inwoners om de luchtkwaliteit te verbeteren

Niet alleen gemeenten zetten zich in om de luchtkwaliteit te verbeteren. Zo is de provincie Noord-Holland verantwoordelijk voor de vergunningenverlening aan grote bedrijven in de regio. De omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied houdt namens provincie Noord-Holland toezicht op risicovolle bedrijven zoals Tata Steel. Daarnaast onderhandelt het Rijk met Tata Steel over het maken van maatwerkafspraken voor de vergroening en verduurzaming van de fabrieken en installaties.

De EU en WHO kunnen aansturen op afspraken op Europees en mondiaal niveau. Het Rijk kan landelijk beleid ontwikkelen en wettelijke regels invoeren. De GGD Kennemerland draagt onder andere bij door het behandelen van vragen en meldingen, het signaleren van ongewenste situaties, het geven van voorlichting en doen van onderzoek.

Bedrijven en inwoners kunnen direct maatregelen nemen om de uitstoot te verminderen. Bijvoorbeeld door minder gebruik te maken van (fossiele) brandstoffen en over te stappen op schonere machines en apparaten.

Effect van de maatregelen die gemeente Velsen neemt om de luchtkwaliteit te verbeteren

Vanwege de vele maatregelen die tegelijkertijd door verschillende partijen worden uitgevoerd, is het lastig om het effect van afzonderlijke maatregelen vast te stellen. Een manier om hiermee om te gaan is de effectiviteit indirect te beoordelen. Dat kan door eerst na te gaan of we op basis van gezond verstand, wetenschappelijk onderzoek en/of ervaringen ergens anders, positief effect mogen verwachten van de maatregel. En vervolgens na te gaan of de maatregel goed wordt uitgevoerd. Als het antwoord voor een maatregel twee keer positief is, dan betekent dit dat die maatregel naar verwachting positief effect heeft op luchtkwaliteit. Voor de meeste maatregelen is dat het geval.

Alle maatregelen in het Programma Gezonde Leefomgeving IJmond zijn in lijn met de maatregelen in het Schone Lucht Akkoord. De maatregelen uit het SLA zijn op rijksniveau getoetst op doelmatigheid/effectiviteit. Hierdoor is het aan te nemen dat het uitvoeren van deze maatregelen een positief effect op de luchtkwaliteit in de IJmond heeft. Daarnaast richten de maatregelen in het Programma Gezonde Leefomgeving IJmond zich alleen op de belangrijkste bronnen van uitstoot in de IJmond. Zo staan er geen maatregelen tussen die zich richten op landbouw.

Het merendeel van de maatregelen wordt op dit moment uitgevoerd of is afgerond. Deze maatregelen hebben de letter B en C in de tabel op deze pagina. Hiervan kan daarom aangenomen worden dat ze (enig) positief effect hebben op de luchtkwaliteit en gezondheid. Met als belangrijke kanttekeningen:

De tabel geeft geen inzicht in de omvang van het effect van de maatregelen of het moment waarop het effect op zal treden.
De maatregelen worden in IJmondiaal verband uitgevoerd: een samenwerking tussen gemeente Velsen, Heemskerk, Beverwijk, de GGD Kennemerland en Omgevingsdienst IJmond. Het effect van de maatregelen op luchtkwaliteit kan daarom niet alleen aan de gemeente Velsen worden toegeschreven.
De tabel toont niet alle maatregelen die gemeente Velsen uitvoert, zie ‘Andere maatregelen gemeente Velsen voor verbetering van luchtkwaliteit’.
Informatie over de voortgang van de maatregelen is afkomstig uit de jaarlijkse evaluatie van Programma Gezonde Leefomgeving IJmond. Deze evaluatie wordt ieder jaar door de uitvoerende partijen opgesteld.
De maatregelen zijn in 2020 geselecteerd en sloten aan op de kennis, inzichten en context op dat moment. Een aantal maatregelen is tijdens de actualisatie in 2024 bijgesteld en er is voor het laatste uitvoeringsjaar 2025 een prioritering van maatregelen gemaakt.
De informatie in de tabel gaat over 2023. Voor informatie over 2024 kunt u terecht in de laatste monitoringsrapportage.

Onder de tabel staan twee linkjes. Via de bovenste link komt u bij uit bij het bronbestand. Daarin staat aanvullende informatie over de voortgang van de maatregelen. Via de onderste link opent u een pdf met daarin dezelfde tabel voorzien van kleur. Maatregelen die op dit moment worden of zijn uitgevoerd zijn licht en donkergroen.