Het oude dorp Velsen kent een lange geschiedenis, die tenminste teruggaat naar de stichting van de eerste kerk in de 8ste eeuw.
Het dorp is nu voornamelijk 18de eeuws in aanzicht, met als letterlijk hoogtepunt de Engelmunduskerk met 13de eeuwse elementen, waaronder de toren. Het dorp is een door het rijk beschermd dorpsgezicht. Het dorp is eind 19e eeuw gehalveerd als gevolg van verbredingen van het Noordzeekanaal. Ten oosten van het oude dorp een woonwijk uit de jaren zeventig van de 20ste eeuw. Aangrenzend aan het dorp een cluster van vijf historische buitenplaatsen. De villawijk Velserbeek is vlak voor de Tweede Wereldoorlog aangelegd maar grotendeels na de oorlog bebouwd.
- Buitenhuizerweg 2
- Dorpsgezicht Velsen-Zuid
- Driehuizerkerkweg 11
- Driehuizerkerkweg 2a, b en c
- Genieweg 14
- Genieweg 34
- Genieweg 42
- Hekpijlers buitenplaats Hoogergeest
- Hoofdbuurtstraat 12
- Hoofdbuurtstraat 5
- Hoofdbuurtstraat 6
- Kerkesingel 1
- Kerkesingel 11-13
- Kerkesingel 3
- Kerkesingel 5
- Kerkplein 1
- Kerkplein 5
- Kerkplein 7
- Kerkplein 8
- Meervlietstraat 34-36
- Meervlietstraat 44
- Meervlietstraat 46
- Meervlietstraat 48
- Meervlietstraat 50
- Meervlietstraat 52
- Meervlietstraat 54
- Meervlietstraat 58
- Meervlietstraat 71
- Middendorpstraat 1
- Middendorpstraat 2
- Middendorpstraat 6
- Middendorpstraat 8
- Oude Pontweg 1
- Rijksweg 108
- Rijksweg 110-112
- Rijksweg 114
- Rijksweg 116
- Rijksweg 116 Tuin en park
- Rijksweg 118
- Rijksweg 130 en 136
- Rijksweg 132 en 134
- Rijksweg 76
- Spaarndammerweg 3
- Tolsduinerlaan 1
- Torenstraat 11
- Torenstraat 12
- Torenstraat 13
- Torenstraat 14
- Torenstraat 15
- Torenstraat 16
- Torenstraat 17 en 17 Rood
- Torenstraat 2
- Torenstraat 4
- Torenstraat 5-7
- Torenstraat 6
- Torenstraat ongenummerd
- Van Tuyllweg 21
- Velserbeek - Tuin
- Velserbeek 1
- Verloren van Themalaan 5
- Zijkanaal B
- Zuiderdorpstraat 15
- Zuiderdorpstraat 4
- Zuiderdorpstraat 7
- Zuiderdorpstraat 9
- Zuiderscheg